GIEO BÒN
PHƯỚC ĐỨC
PHƯƠNG PHÁP ỨNG DỤNG LỜI PHẬT DẠY
VÀO ĐỜI SỐNG HÀNH GIẢ
Tỳ kheo THÍCH THIỆN PHÁP chủ giảng
PL. 2550 (2007)
PL. 2550 (2007)
NIỆM PHẬT ĐƯỜNG LIÊN TRÌ
KP Phú Hòa. Phường Hòa Lợi , TX
TP Bình Dương, tỉnh Bình Dương
ấn tống
LỜI NÓI ĐẦU
Kính thưa chư tôn Thiền đức và chư Đạo tâm,
Nhờ sự gia hộ của Tam Bảo và Long thiên Hộ pháp, đệ tử chúng con an trú ở chùa Pháp Thường (thuộc xã Phú Đông, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai) được duyên lành đầy đủ, chùa chúng con tổ chức Đạo tràng niệm Phật vào ngày chủ nhật hằng tuần dành cho Tăng, Ni, Phật tử tu tập. Từ đó con có điều kiện sinh hoạt giáo lý, giáo dưỡng nội chúng tu tập theo lời Phật dạy. Đây là món quà tinh thần thanh cao tỉnh ngộ, giúp cho người Phật tử hữu duyên học hỏi, tu tập để chuyển hóa thân tâm, nghiệp chướng hết lần, có được sự sống bình an.
Bản luận giải “GIEO BÒN PHƯỚC ĐỨC” nầy, con phương tiện triển khai từ pháp tu Bố thí mà đức Phật Thích-Ca đã dạy, được ghi vào băng nhựa và nội dung kết tụ lại, nên không tránh khỏi khuyết điểm. Kính mong trên chư tôn Thiền đức và chư Đạo tâm phương tiện đọc qua từ tâm góp ý, giúp đở chúng con làm tròn trách nhiệm trong việc phục vụ Đạo pháp và dân tộc.
Tỳ kheo THÍCH THIỆN PHÁP
NỘI DUNG
Kính thưa quý Phật tử và chư thiện hữu tri thức,
Hôm nay, ngày chủ nhật, 13 tháng 11 năm Ất Dậu (2007), trong không khí trang nghiêm thanh tịnh nầy, chúng tôi xin được cúng dường chúng hội một thời giảng có tựa là “GIEO BÒN PHƯỚC ĐỨC”.
Trên đời nầy, cho dù màu da, ngôn ngữ, văn hóa, dân tộc khác nhau, nhưng ai nấy đều mong muốn mình có một cuộc sống thuận lợi, ấm êm, hạnh phúc. Đó chính là cuộc sống của người vốn đầy đủ phước đức, trí tuệ mà đức Bổn sư Thích-Ca-Mâu-Ni Phật đã chỉ dạy.
Tìm hiểu thực tế nơi con người, chúng ta cảm nhận rằng : do nghiệp khác nhau nên mỗi người có thân tướng, tâm hồn và sự sống chẳng đồng nhau. Từ đó, có hiện tượng kẻ xấu người đẹp, kẻ sang người hèn, kẻ giàu người nghèo, kẻ trí người ngu, kẻ khổ đau người hạnh phúc. Tất cả đều từ gieo nhân, thọ quả của mỗi người. Nếu con người muốn đời nầy và đời sau thọ hưởng quả báo tốt đẹp thì ngay bây giờ phải làm điều thiện, hay có thể nói là phải gieo bòn phước đức.
Chúng ta thường nghĩ cạn cợt rằng : “Đem của cải cho người là hết”. Nhưng thật chẳng phải vậy, chính của mà ta đem ăn xài, hưởng thụ cho bản thân mình mới hết, còn của đem cho người là của để dành, nó trở thành phước báu rồi chiêu cảm những quả tốt về sau cho chúng ta hưởng.
Cho là còn, có mất đâu
Gieo nhân, hái quả cũng thâu về mình.
Tất cả của cải vật chất ở thế gian nầy, con người sẽ bỏ lại hết khi nhắm mắt lìa đời, chỉ đem theo thiện nghiệp (phước đức) và ác nghiệp (tội lỗi). Thấy như vậy, quí Phật tử phải có cái nhìn sáng suốt để chọn cho mình cuộc sống hiện tại và tương lai như thế nào. Tương lai tốt hay xấu được quyết định từ những việc làm hằng ngày của chúng ta ngay từ bây giờ. Gieo nhân tốt thì gặt quả tốt, gieo nhân xấu thì gặt quả xấu, chớ nên xem nhẹ.
Trước tiên chúng tôi xin lượt nói về Thế nào là người có phước đức.
Người đủ ăn, đủ mặc
Là người có phước đức,
Hằng ngày ít bực bội,
Nhờ vậy mà dễ tu.
Người có cuộc sống ổn định, vật chất và tinh thần đầy đủ là người có phước đức. Trái lại, người có cuộc sống truân chuyên đầy bất trắc là người kém phước đức.
Trong dân gian, người có phước đức thường được nói là người có thời vận tốt, hay người được Phật Trời thương. Thời vận tốt chính là kết quả từ cách sống tốt của ta trước đây và hiện tại. Nếu ta sống không tốt trước đây và hiện tại thì chắc chắn không có được thời vận tốt như vậy.
Nếu chúng ta không làm phước mà muốn có phước thì không thể nào được. “Làm phước thì có phước, hưởng phước mà không tiếp tục gieo phước thì phước sẽ hết”. Xác định điều nầy, mỗi người Phật tử phải cố gắng gieo bòn phước đức hằng ngày để tô bồi phước đức thêm bền vững. Sống có phước đức thì cuộc sống mới có ý nghĩa.
Sau đây chúng tôi hướng dẫn quí vị cách gieo bòn phước đức.
Hãy xa nơi nghiệp ác,
Hãy phát triển hạnh lành,
Trở thành con người tốt,
Trí, đức đều vẹn toàn.
Việc thiện dù nhỏ cũng phải cố gắng làm. Như từng giọt nước nhỏ vào lu, lâu ngày sẽ làm đầy lu nước. Những việc có lợi cho mình và cho người thì nên làm, còn có lợi cho mình mà hại người thì không làm. Việc ác cũng thế, dù nhỏ ta cũng không làm. Ví như lổ thủng nhỏ trên thuyền, nếu không bít kín lại thì nó sẽ nhận chìm con thuyền lớn.
Như vậy, ta phải gieo bòn phước đức như thế nào ? Phật đã dạy Pháp bố thí là hạnh tốt nhất cho việc nầy. Người thực hiện Pháp bố thí sẽ chuyển tham, sân, si nơi thân tâm mình thành nghiệp lành đầy phước báo an lạc và hạnh phúc.
Phật dạy Pháp bố thí
Giúp ta gieo bòn phước
Giúp ta bỏ tham, sân
Để an vui giải thoát.
*** Vậy Bố thí là gì ?
Bố nghĩa là cùng khắp,
Thí là dâng, tặng, cúng.
Dâng, tặng, cúng cùng khắp
Gọi là hạnh bố thí.
Con người do có lòng tham lam vật chất không đáy nên gây tạo nhiều đau khổ cho nhau, nên cứ mãi sống trong tâm trạng bất an, dễ tị hiềm, hay thù hận. Vì vậy phải tập bố thí, chính là thể hiện sự cảm thông chia sẻ với người chung quanh. Bớt lòng vị kỷ, tăng hạnh thương người, làm lợi ích cho người, từ đó tánh tham nhẹ dần, những tật xấu không có điều kiện tăng trưởng.
Biết rõ gốc nghèo khổ
Từ keo kiệt mà ra.
Muốn không sầu, nghèo, oán
Hạnh bố thí cần chuyên.
Có một câu chuyện như sau : Một vị A-la-hán trên đường đi, gặp một bà già nghèo, bà than thở rằng :
- Bạch Đại đức, con đã già rồi mà cơm không đủ ăn, áo quần không đủ mặc, sống nghèo khổ quá !
Vị A-la-hán nói rằng :
- Cái khổ nầy có nguyên nhân, bây giờ bà hãy bán cái nghèo đi thì sẽ hết khổ.
Bà già ngạc nhiên :
- Cái nghéo khổ làm sao bán được ? Nếu thực có người mua con sẽ bán ngay.
- Tôi đồng ý mua, bà hãy bán cái nghèo nầy bằng cách bố thí, cúng dường.
- Con nghèo quá lấy gì mà bố thí, cúng dường ?
- Không phải giàu có mới bố thí, cúng dường. Bố thí là trải lòng thương với mọi người, là diệt trừ cấu uế tâm bỏn sẻn, gọi là tâm bố thí, bằng sự dụng tâm chân chính thì quả lành sẽ đến với bà.
- Vậy ngài hãy dạy cho con cách bố thí đi.
- Bà hãy ra bờ sông múc một chén nước đem về đây, bằng sự thành tâm cúng dường bà sẽ bán được cái nghèo.
Nghe lời chỉ dạy, bà già đi lấy nước về cúng dường vị A-la-hán với tấm lòng hoan hỷ, chân thật và thành kính rồi về nhà. Mấy hôm sau bà qua đời. Nhờ tâm cúng dường bà được chiêu cảm sanh về cõi Trời. Tại đây bà đã đắc pháp nên dùng phép thần thông nhìn lại thấy xác chết của mình quá tồi tàn, còn hiện tại bà mang thân tiên nữ đẹp đẽ an vui.
Đây là câu chuyện đơn giản mà sâu sắc. Con người khi sinh ra do nghiệp nhân quả nên có sự bất đồng về giàu nghèo, sang hèn, đẹp xấu,… Vì vậy ta không nên oán trách ai mà phải tự trách mình.
Phương tiện để gieo bòn phước đức là phát tâm bố thí. Làm được mười đồng thì ăn tiêu khoảng hai ba đồng, còn lại để dành phòng xa và phát tâm bố thí. Đem tiền bạc của cải giúp người nghèo khó là cách cất giữ của cải khôn khéo nhất.
Vì sao vậy ? Vì đó là nơi chúng ta gởi tiền vào Ngân hàng nhân quả rất an toàn, để rồi một ngày nào đó khi cần đến sẽ chiêu cảm phước đức cho ta được hưởng đầy đủ những điều kiện thuận lợi trong cuộc sống. Còn nếu làm bao nhiêu tiêu xài hết, không còn để dành và bố thí thì làm sao có được cái hậu tốt đẹp. Vì vậy, ngay từ bây giờ hãy thực hành hạnh bố thí, gieo bòn phước đức để tương lai hưởng quả tốt.
Bố thí là ruộng phước của nhân loại. Người có tâm bố thí là tập cho mình đời sống cao thượng, sống có tương lai. Bố thí là gieo ruộng phước (phước điền), làm cho ruộng phước ngày càng tốt tươi sinh sôi nẫy nở. Là người Phật tử phải sống theo hạnh bố thí, giúp cho người bớt khổ đau, thoát khỏi luân hồi sanh tử, theo đúng lời Phật dạy.
Đời người ngắn ngủi, của cải là giã tạm, chúng ta phải biết tận dụng thời gian sống để làm lợi ích cho người theo tinh thần vô-ngã, vị-tha mà đức Phật đạy chỉ dạy.
Vì thương người mà thí,
Vì hy sinh mà thí,
Vì bổn phận mà thí,
Vì giác ngộ mà thí.
Phước đức là nhu cầu cần thiết trong đời sống của con người, không ai ban cho ta mà tự ta phải gieo trồng mới có mà hưởng. Bố thí là hạnh gieo bòn phước đức thù thắn nhất. Bố thí có 4 loại : tài thí, pháp thí, vô úy thí, bất nghịch ý thí.
1. Tài thí :
Vật thực mình làm ra
Khi thấy người thiếu hụt
Dâng, tặng, cúng dường người
Được gọi là tài thí.
Tài thí là dùng tài sản, vật dụng của mình làm ra hay đi quyên góp giúp đở cho người nghèo khó, ốm đau. Trong tài thí có thí ngoại tài và thí nội tài.
Như thức ăn, đồ mặc,
Tiền, xe, ruộng, nhà cửa,
Dâng, tặng, cúng cho người,
Đều gọi là ngoại tài.
Có người từ xa đến, hay đi giữa đường trời nắng nóng, ta mời một ly nước uống cho đở khát, mời ăn một bữa cơm cho đở đói, là bố thí đúng chỗ, sẽ có phước đức.
Các Phật tử ở xa khi đến viếng chùa, thầy thường nhắc nhở trong chúng phải tiếp đón ân cần. Hành động đó làm cho người Phật tử phương xa cảm thấy ấm lòng, an tâm.
Mỗi tuần, mỗi tháng, người Phật tử kiểm tra lại số tiền mình kiếm được đem ra bố thí nhiều hay ít. Nếu thấy mình đã làm bố thí nhiều thì hãy nở một nụ cười hoan hỷ, vì mình đã tích lủy được nhiều công đức vào ruộng phước. Ngược lại, nếu thấy tiền mình làm ra nhiều mà bố thí chẳng bao nhiêu thì nên lo lắng hơn là mừng rỡ do tiền dư nhiều.
Khi hành bố thí, vật chất và tinh thần phải song đôi. Phẩm vật bố thí phải gói kèm với tâm chân thành, hoan hỷ thì phước đức mới thù thắn.
Một thuở, đức Phật đến nước La-duyệt-kỳ, tại rừng Kỳ-xà-quật, vua A-Xà-Thế thỉnh đức Phật dự lễ trai tăng tại hoàng cung. Sau khi thọ trai, đức Phật trở về tịnh xá Kỳ-hoàn, vua bèn hỏi quốc sư Kỳ-Bà rằng : “Ta thỉnh Phật thọ trai xong, nay không biết nên làm gì nữa ?”. Kỳ-Bà tâu rằng : “Hoàng thượng nên đem đèn dầu đến cúng dường Phật”. Vua liền sai chở 100 thùng dầu đến tịnh xá Kỳ-hoàn cúng dường.
Một bà già rất nghèo, với tâm chí thành mà không có tiền để mua đèn cúng Phật. Bà xin được 2 xu đi mua dầu chủ quán hỏi : “Bà nghèo túng, chỉ có 2 xu tại sao không mua đồ ăn mà mua dầu cúng Phật ?”. Bà già đáp : “Tôi nghe rằng ở đời gặp Phật rất khó, nay được Phật đến đây, tuy nghèo nhưng tôi cũng muốn được gặp Phật để cúng dường, làm căn bổn cho đời sau”. Chủ quán nghe vậy rất cảm phục nên đong thêm dầu cho bà lão. Bà đến nơi Phật nghỉ, thấy dầu trong đèn đỏ nhiều lắm cũng đến nửa đêm là tắt, bà bèn phát tâm nguyện rằng : “Nếu sau nầy tôi chứng quả được như đức Phật thì ngọn đèn nầy sẽ sáng suốt đêm không tắt”. Bà đặt đèn xuống, hoan hỷ đảnh lễ rồi ra về.
Những ngọn đèn khác tuy có người chăm sóc cũng đến nửa đêm là có nhiều ngọn tắt, nhưng ngọn đèn của bà lão thì vần đỏ đến sáng với ánh sáng khác thường. Trời sáng, đức Phật bảo ngài Mục-Kiền-Liên hãy tắt hết các ngọn đèn. Mục-Kiền-Liên vâng lời đi tắt từng ngọn đèn, nhưng đến ngọn đèn của bà lão thổi ba lần vẫn không tắt, bèn lấy áo cà-sa quạt thì ngọn đèn càng sáng rực rỡ hơn. Đức Phật bảo : “Hãy dừng lại, vì đó là ngọn đèn hào quang công đức của một vị Phật tương lai, không thể dùng thần thông của người mà làm tắt được đâu”.
Vua A-Xà-Thế nghe nói, liền hỏi Kỳ-Bà : “Ta làm công đức rộng lớn như vậy mà tại sao đức Phật không thọ ký cho ta thành Phật ?”. Kỳ-Bà đáp : “Mặc dù ngài cúng dường nhiều nhưng tâm chưa chuyên nhất, không bằng được tâm thuần thành của bà lão kia đối với đức Phật”.
Đem sức lực mình có
Công quả giúp chúng sanh
Được ích lợi an vui
Là hạnh thí nội tài.
Có nhiều cách tạo phước, như đắp đường, xây cầu tạo thuận tiện cho mọi người đi lại. Trồng cây hai bên đường có bóng mát cho người bộ hành, bảo vệ môi trường, tạo không khí trong lành cho sức khỏe con người. Trồng cây thuốc Nam , hay đi tìm thuốc Nam
Niệm Phật một câu phước sanh vô lượng,
Lễ Phật một lễ tội diệt hà sa.
Người biết tạo phước đức là người biết làm lợi ích nhiều hơn cho mọi người, giúp đời nhiều hơn hưởng thụ. Luôn nghĩ đến lợi ích của chúng sanh hơn lợi ích cá nhân. Hãy bố thí thế nào mà ta thấy sự đóng góp của mình cho xã hội nhiều hơn quyền lợi thu về. Được như vậy chúng ta sẽ có phước lớn về sau. Còn những kẻ chỉ biết hưởng thụ tối đa mà quên chung quanh còn nhiều người khốn khổ, thì trước mắt thấy họ sung sướng đó, nhưng tương lai họ sẽ khốn khổ vì tổn phước. Giàu có mà không biết bố thí để tăng phước thì phước sẽ chóng hết thôi. Đó là một thực tế ta đã từng chứng kiến xảy ra ngoài xã hội. Cũng như cây đèn thắp mà không châm thêm dầu thì đèn sẽ tắt. Có một câu kệ rất hay mà người Phật tử cần nên nhớ :
Nghèo hèn sanh tiết kiệm,
Tiết kiệm nên giàu có,
Giàu có sanh kiêu sa,
Kiêu sa nên nghèo hèn.
Biết tạo phước thì phải biết tiết kiệm phước để lúc nào cũng sống có phước.
Khởi hạnh đầu bố thí
Bằng tấm lòng thương xót,
Đem vật mình có dư
Dâng cho kẻ thiếu hụt.
Khi thấy người đang thiếu thốn, khó khăn, chúng ta phải khởi lòng thương người. Những vật mình có dư nên đem giúp đở cho người. Hạnh bố thí là san sẻ, có san sẻ mới có tình thương và tăng trưởng phước đức.
Những gì ta đang dùng
Người khác dùng lợi hơn
Ta sẵn sàng dâng hiến
Với tấm lòng hoan hỷ.
Hiện tại chúng ta phải cố gắng gieo bòn từng chút phước đức. Gieo nhân nào gặt quả nấy. Gieo thật nhiều nhân phước đức thì tương lai chúng ta sẽ tốt đẹp.
Những gì ta đang dùng mà thấy người khác dùng có lợi hơn, có kết quả hơn thì ta nên hiến tặng. Nếu ta có một quyển sách nói về những cây thuốc chữa bệnh, thấy khả năng mình chưa dùng đến, ta nên tặng lại cho phòng thuốc từ thiện để các vị lương y có thêm tài liệu nghiên cứu giúp đời. Nhờ quyển sách đó, họ chữa lành nhiều bệnh thì cũng có công đức của ta trong đó.
Bố thí đúng chỗ, đúng đối tượng thì công đức lớn vô cùng tận. Một xóm nghèo thiếu nước, chúng ta đào hay khoan giếng để có nước cho dân dùng. Chúng ta đóng góp công của trùng tu một ngôi chùa, làm tặng một ngôi nhà tình thương. Tất cả những công đức đó rất lớn. Còn đào giếng, xây chùa, làm nhà vì mục đích cá nhân thì chẳng có công đức gì cả. Đúng chỗ, đúng đối tượng là như vậy.
Khi bố thí cho người
Mặt, thân, tâm vui vẻ
Cảm ơn người thọ hưởng
Chẳng cần đền đáp chi.
Người nhận của bố thí
Hoan hỷ vì được cho.
Người thí mừng vui hơn
Vì gieo được phước lành.
Việc bố thí muốn kết quả tốt đẹp, ta hãy chấm dứt suy nghĩ về việc biết ơn và bội ơn, mà lấy việc bố thí làm niềm vui nội tâm. Bố thí không điều kiện, làm phước không vụ lợi, tâm chúng ta trải rộng thênh thang, vui vẻ và an lành. Bố thí có điều kiện, người nhận bố thí sẽ cảm thấy nặng nề vì tâm người cho không rộng mở. Thi ân bất cầu báo là như vậy.
Khi bố thí, giá trị vật phẩm và phong cách người bố thí phải hoàn hảo viên dung. Cách cho hơn của đem cho.
Phát tâm nào bố thí
Tùy nhân quả đó cảm
Như tâm vui mà thí
Sau ắt đặng an vui.
Đem tiền tặng cho người bằng tâm vui vẻ, sau nầy nếu ta khó khăn người khác đem tiền tặng lại ta cũng sẽ bằng tâm hoan hỷ. Cầm tiền cho người bằng tâm bất đắc dĩ, khinh thường thì sau nầy mình cũng sẽ gặp lại như vậy.
Làm người phải có lòng hiếu thảo. Cha mẹ còn sống ngày nào, tùy theo khả năng mà phụng dưỡng với tất cả tấm lòng thành kính thì cha mẹ sẽ vui, hơn là mâm cao cổ đầy mà thờ ơ lãnh đạm khiến cha mẹ buồn rầu, sẽ nhận quả báo sau nầy.
Phẩm vật bố thí, cúng dường phải trong khả năng, chúng ta nguyện cầu Tam Bảo thường hằng, chúng sanh lợi lạc, thì phước báo sẽ tốt đẹp, bền vững. Còn bố thí nhiều hơn khả năng mình có, sau đó sinh phiền não vì nợ nần gọi là bố thí thiếu trí huệ.
Đem tài sản như nhau
Bố thí cho một người
Vì dụng tâm không đồng
Nên kết quả sai khác.
2. Pháp thí : Pháp thí là công đức quan trọng trong Phật pháp. Hoặc tự mình đã học thông đạt giáo pháp rồi nói lại cho người khác nghe, hoặc biên soạn, in chép, ấn tống kinh sách, băng, đĩa cho mọi người xem, đều gọi là pháp thí. Sách thuốc chữa bệnh là một pháp để chữa thân bệnh. Giáo pháp của Phật là sách chữa tâm bệnh.
Dịch kinh, ấn tống kinh
Cho mọi người xem hiểu
Hoặc thuyết pháp độ người
Gọi là bố thí pháp.
Nếu người giàu trí tuệ
Hãy siêng bố thí pháp
Giáo hóa cho chúng sanh
Được ích lợi an vui.
Pháp là chân lý, là lời dạy phù hợp lương tâm, đạo đức, trí tuệ con người. Người nghe được giáo pháp sẽ bỏ ác làm thiện, bớt si mê, thêm trí huệ. Những đạo lý thánh thiện nầy đi sâu vào tiềm thức, chỉ đạo hành vi và ngôn ngữ khiến chúng sanh lần lần trở nên thánh thiện.
Pháp bố thí là đem giáo pháp quí báu của đức Phật giảng dạy, chỉ vẻ cho chúng sanh. Chúng sanh đang chìm đắm trong vô minh, trí huệ bị phiền não che lấp. Lấy pháp Phật rửa sạch trần tâm, hành trì chánh pháp để tưới tẩm hạt giống Bồ-đề nơi tâm chúng sanh, để ngày nào đó ra hoa giác ngộ, kết quả giải thoát.
Kính lạy pháp : thuyền từ phổ độ
Đưa người qua biển khổ mênh mông
Giúp con sống trọn tấm lòng
Thương yêu tỉnh thức giữa vòng tham sân.
Pháp thí lợi ích lâu dài và công đức lớn lao, làm cho con người biết rõ lẻ thật cuộc sống, hiểu rõ nhân quả nghiệp báo, nên bỏ điều tội làm điều phước, nhàm chán ngũ dục, xa lìa cấu uế trần gian, dứt các phiền não hiện tại, tinh tấn đạt đến chân-thiện-mỹ để rốt ráo thành Phật.
Pháp thí dứt phiền não
Pháp thí phá ngu si
Pháp thí khai trí huệ
Pháp thí pháp vô lượng.
Pháp thí là những lời nói đạo đức, từ hòa. Người Phật tử phải thấm nhuần chân lý Phật đà để nói lời ngay thật, hòa nhã, vui tươi, đạo đức, hiền từ làm cho con người thương yêu nhau (ái ngữ). Phải biết kết hợp lời nói tốt đẹp vào mục đích thánh thiện để đem lại lợi ích cho mình và cho người.
Miệng ta là cánh hoa sen
Một khi hé mở hương sen thơm lừng
Tiếng ta là gió mùa xuân
Một cơn thổi nhẹ muôn dân mát lòng.
Lời nói rất quan trọng, mỗi khi muốn nói ra điều gì phải suy nghĩ cân nhắc cẩn thận. Ngạn ngữ phương. Lời nói có giá trị là lời nói chân thật, ngắn gọn, có ý nghĩa và lợi ích. Ca dao có câu :
Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
Hay :
Họa tai vì miệng mà nên
Bệnh căn vì miệng mà rên phù trầm.
Ngạn ngữ phương Tây có câu : "Trước khi nói phải uốn lưỡi bảy lần".
Họa phước đều do miệng mà ra (khẩu nghiệp). Có người khi nói ra được nhiều người hưởng ứng làm theo, cũng có người khi nói ra làm người khác nhàm chán, bực bội. Đó là do lời nói có phước hoặc kém phước. Vì thế trước khi nói pháp phải học pháp cho thấm nhuần thân tâm mình đã, mình đạt người mới thông. Tùy duyên hành đạo, tùy bệnh cho thuốc là như vậy. Đạo duyên còn thấp mà nói pháp quá cao sẽ làm hại đạo.
Công dụng thí tài sản
Trừ nghèo nàn vật chất.
Công dụng thí chánh pháp
Giải thoát khổ tâm hồn.
3. Vô úy thí : Dùng ngoại lực hộ trì, khiến người không lo sợ, làm cho người yên tâm an ổn, không làm cho người hoang mang, là hạnh Vô úy thí.
Người sống trong cõi đời
Chỉ toàn lo và sợ
Lo thiếu ăn, thiếu mặc
Sợ sanh, già, bịnh, chết…
Bao lo sợ chồng chất
Phủ trên đầu chúng sanh
Bồ-Tát thấy thương xót
Thí vô úy cứu người.
Giàu thì sợ tài sản bị cướp bóc, nghèo thì lo thiếu thốn đói khổ,… Một ngày có biết bao cái lo sợ chồng chất nơi tâm hồn chúng sanh. Mỗi khi lo sợ điều gì thì niệm Phật để giảm bớt lo sợ :
Quán Thế Âm Bồ Tát
Đầy đủ ba món pháp thí
Năng cứu khổ, cứu nạn
Cho tất cả chúng sanh.
Quán Thế Âm Bồ Tát là vị Bồ-Tát có lòng từ bi vô lượng. Hạnh nguyện của Ngài cứu độ chúng sanh thoát khỏi tai ách, hoạn nạn. Chúng sanh thường niệm danh hiệu Ngài sẽ không còn lo sợ.
Lo sợ làm cho tâm mệt mỏi, thiếu sáng suốt, thiếu nghị lực, thiếu bình tĩnh. Nội tâm được trấn an thì khôn khéo, sáng suốt trong mọi công việc.
“Hãy bố thí vô úy để đem lại an lạc nơi tâm hồn cho chúng sanh”.
Hạnh bố thí công đức không cùng tận (Vô úy thí) là bố thí ba-la-mật.
Hạnh bố thí thù thắn
Vĩ đại như không gian
Là kho báu vô tận
Để thành tựu pháp thân.
Hạnh bố thí ba-la-mật là hạnh bố thí với tâm thanh tịnh, bất động, không còn ngã nhơn. Bố thí không vụ lợi (Thi ân bất cầu báo), giúp đở không có điều kiện, không cần đền đáp thì phước không cùng tận.
Thí với tâm bất động
Là thí bất tư nghì (không nghĩ bàn)
Người nhận và người cho
Đều an vui giải thoát.
4. Bất nghich ý thí :
Tột cùng hạnh bố thí
Là bất nghịch ý người
Người cần dùng thứ gì
Ta liền dâng thứ đó.
Đây là hạnh bố thí của Bồ-Tát. Tiền thân đức Phật Thích-Ca-Mâu-Ni là thái tử Du-Đài-Noa, lập hạnh đại thí bất nghịch ý, buông xả ngã chấp và ngã sở để cầu đạo Vô thượng. Ngài xin vua cha thí tiền bạc, vàng ngọc châu báu. Có người đến xin, Ngài thí luôn con voi trấn quốc. Quần thần tâu vua, vua nổi giận đày Ngài lên núi. Trên đường đi, thái tử thí ngựa xe, quần áo của mình và vợ con. Đến ở nơi núi, Ngài bàn bạc với gia đình và thí luôn cả vợ con. Vượt qua bao thử thách, cuối cùng Ngài trọn hạnh nguyện đắc đạo vô thượng.
Câu chuyện nầy mới nghe hơi nghịch lý, vì thái tử hơi nhẩn tâm, nhưng đây là hạnh nguyện của Ngài. Và quyến thuộc cũng đồng cảm hy sinh để Bồ-Tát thực hiện hạnh nguyện buông xả ngã sở, ngã chấp để thành tựu pháp tu vô ngã, vô sở cầu. Đây là pháp tu của người trí, vi diệu không thể nghĩ bàn, phàm phu không hiểu được.
Mục tiêu của hạnh bố thí bất nghịch ý là chuyển hóa bản ngã, buông xả tham đắm để thành tựu quả vị Phật. Chúng ta vì còn dính mắc thân, còn nhu cầu nên bố thí không hết. Còn Bồ-Tát khác hơn, các Ngài cảm nhận Ngã là đáng ngại, nên phát nguyện buông xả chấp Ngã để sống đời vô ngã, thể hiện qua hạnh bố thí ba-la-mật, hạnh thí bất nghịch ý, không có gì là của ta nên không khổ vì cái Ta.
Trong 14 điều tâm niệm Phật dạy có câu : Kẻ thù lớn nhất của đời người là chính mình (tức cái tôi - le moi - mine).). Tục ngữ cũng có câu : Người nào thắng được bản ngã là người mạnh nhất.
Bỡi bản ngã quá to
Nên tham sân cũng bự
Bản ngã xả được rồi
Tham hận tự tiêu diệt.
Phần đông con người vì chấp Ngã nên phiền não. Vì chấp Ngã nên nô lệ vật chất để phục vụ cho bản ngã. Nếu khéo dụng tâm tu tập, bố thí thì hạnh lành giúp ta buông xả bản ngã dễ dàng.
Giàu vật buông xả vật
Kẹt thân buông xả thân
Vọng niệm buông xả niệm
Thí sạch mới được an.
Phật dạy "thân nầy là bị thịt thúi", nên người trí tuệ không quí trọng thân, chỉ vận dụng nó để gieo bòn phước đức, đến khi chết còn được chút phước mà dùng cho thân sau. Còn nếu cứ tạo nghiệp để phục vụ cho cái thân ăn ngon mặc đẹp, một ngày nào đó chết đi sẽ để lại một đống nghiệp cho thân sau phải chịu thì thật đáng thương.
Nay vui, đời sau vui
Làm phước, hai đời vui.
Nếu biết vận dụng thân để làm việc thiện một ngày, một tháng, một năm sống có phước, thì người bố thí với dụng tâm chân chính sẽ buông xả dễ dàng từ vật chất đến tâm hồn. Phải tập buông xả để thân tâm được bình an, không còn tham nhiễm, giận hờn, cố chấp làm cho thân tâm mỏi mệt.
Khi đến thì tay không
Khi đi tay buông thả
Chẳng đem theo được gì
Nên thí xả tất cả.
Cuộc đời chỉ là giã tạm, có gì làm cho ta phải luyến lưu. Sanh tay không, chết tay trắng, danh vọng, nhà cửa, ruộng vườn, tiền bạc cuối cùng chỉ là con số không. Vậy thì hãy tập bố thí để có phước đức, tạo cho tương lai an lành, để khi chết đi còn có chút gì mang theo cho tâm hồn hoan hỷ, nhẹ nhàng.
Nhờ thường xuyên bố thí
Buông xả thân tâm vật
Tham sân lần rơi rụng
Cuộc sống mới an lành.
Muốn có cuộc sống tốt đẹp cao vời vợi cho mai sau, thì ngay bây giờ phải tập gieo bòn phước đức. Phải xác định lập trường sống có lợi ích cho chúng sanh, để đem lại niềm an lạc cho bản thân, đó chính là Bồ-Tát-Hạnh.
Người người làm phước thiện
Nhà nhà làm phước thiện
Chuẩn bị ngay hiện tại
Để sống có tương lai.
***HẾT***
(Nguyên Chương biên tập từ một cuốn băng cassette của bộ băng giảng “Pháp diệu nhập đời” do Tì kheo THÍCH THIỆN PHÁP chủ giảng tại chùa Pháp Thường xã Phú Đông, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai năm 2007)
Hình ảnh minh họa của "Đáo bỉ ngạn" (qua bờ giác)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét